Jak wygląda proces reagowania na incydent w SOC?
Codziennie tysiące firm na całym świecie staje się celem cyberataków. Według raportu IBM, średni koszt naruszenia danych w 2024 roku osiągnął rekordowe 4,88 mln USD*. A to dopiero początek – prognozy mówią, że w 2025 roku globalne koszty cyberprzestępczości mogą sięgnąć aż 10,5 biliona USD*. Brzmi jak science fiction? Niestety, to brutalna rzeczywistość, w której cyberbezpieczeństwo staje się absolutną koniecznością, a nie dodatkiem.
Właśnie dlatego coraz więcej organizacji inwestuje w Security Operations Center (SOC) – cyfrową wieżę kontroli, w której specjaliści śledzą ruch w systemach, analizują podejrzane zdarzenia i reagują, zanim problem wymknie się spod kontroli. To tutaj rozgrywa się cały proces – od pierwszego alarmu po wyciągnięcie wniosków na przyszłość.
Reagowanie na incydent w SOC
Obsługa incydentu w SOC nie jest dziełem przypadku. To precyzyjnie zaprojektowany proces, opisany w uznanych standardach, takich jak NIST 800-61 czy ISO/IEC 27035. Każdy etap ma swoje znaczenie i może zdecydować o tym, czy firma wyjdzie z ataku obronną ręką.
- Detekcja
SOC opiera się na rozwiązaniach SIEM i narzędziach analitycznych, które zbierają logi i ruch sieciowy w czasie rzeczywistym. To dzięki nim analitycy otrzymują pierwsze sygnały o możliwym zagrożeniu.
Według raportu IBM średni czas identyfikacji incydentu (MTTI) w 2023 roku wynosił ponad 200 dni, a średni czas jego opanowania (MTTC) – około 70 dni*. Zdarza się, że w dojrzałych SOC-ach metryki takie jak Mean Time to Detect (MTTD) mogą być liczone w minutach, ale wartości poniżej 10 minut są osiągane raczej w wybranych przypadkach testowych niż jako standard branżowy. - Klasyfikacja
Nie każdy alert oznacza realne zagrożenie. Zadaniem analityków pierwszej linii jest odróżnienie fałszywych alarmów od poważnych incydentów. To etap, w którym SOC nadaje priorytety i decyduje, czy sprawa wymaga eskalacji. - Eskalacja
Kiedy incydent okazuje się poważny – np. ransomware lub atak phishingowy z próbą przejęcia danych – sprawa trafia do wyższych poziomów analityków (L2, L3). To tam rozpoczyna się dogłębna analiza, angażująca ekspertów z różnych dziedzin. W praktyce poważne incydenty często wymagają także współpracy z zewnętrznymi zespołami (CERT, CSIRT), a w niektórych przypadkach – również z działem prawnym, HR czy PR organizacji. - Odpowiedź Tu zaczyna się prawdziwa akcja. SOC izoluje zainfekowaną stację, blokuje konta, usuwa złośliwe procesy, czy nawet odcina fragmenty infrastruktury. Standardem jest podział działań na:
- containment – ograniczenie skutków,
- eradication – eliminacja źródła zagrożenia,
- recovery – przywrócenie systemów do działania.
Dla przykładu – zespół SOC firmy Kaspersky potrzebował w 2023 roku średnio 36 minut*, by zareagować na incydent wysokiej wagi. To pokazuje, że czas reakcji to waluta XXI wieku. - Zamknięcie i raportowanie
Każdy incydent kończy się szczegółowym raportem: jakie były przyczyny, jakie działania podjęto i jakie wnioski trzeba wdrożyć, aby uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości. To fundament dojrzałości bezpieczeństwa w organizacji. Kluczowym elementem jest faza „lessons learned” – czyli analiza zdarzenia i aktualizacja polityk, playbooków i procedur bezpieczeństwa. Wnioski z incydentu powinny zostać wdrożone w praktyce, np. poprzez poprawę konfiguracji systemów czy dodatkowe szkolenia użytkowników.
“Kluczowe jest, by reagować szybko, ale jeszcze ważniejsze, by reagować mądrze. Każdy incydent to nie tylko problem do rozwiązania, ale też lekcja dla całej organizacji”.
Jak SOC odpowiada na cyberzagrożenia?
SOC to nie tylko reagowanie, ale także ciągła walka z coraz bardziej wyrafinowanymi atakami. W praktyce wygląda to następująco:
- Analiza przyczyny – ustalenie źródła i charakteru ataku (zewnętrzny czy wewnętrzny). Warto dodać, że incydenty spowodowane przez insiderów należą do najkosztowniejszych – średnio 4,92 mln USD* za przypadek.
- Neutralizacja zagrożenia – usuwanie złośliwego oprogramowania, przywracanie systemów, aktualizacja polityk bezpieczeństwa.
- Dokumentacja i komunikacja – raportowanie, które musi być zrozumiałe nie tylko dla IT, ale też dla biznesu.
„Największym wyzwaniem nie jest samo powstrzymanie ataku, ale takie zaraportowanie incydentu, by biznes realnie zrozumiał jego wagę i mógł wdrożyć odpowiednie zmiany”.
Dlaczego dobrze zorganizowany SOC to przewaga biznesowa
- Niższe koszty incydentów – skrócenie czasu reakcji przekłada się na milionowe oszczędności. Firmy korzystające z automatyzacji i AI oszczędzają średnio 2,2 mln USD* na każdym incydencie.
- Większe zaufanie klientów i partnerów – szybka reakcja ogranicza straty reputacyjne, które są często bardziej bolesne niż same koszty techniczne.
- Lepsze przygotowanie na przyszłość – raporty i wnioski z incydentów stają się fundamentem do wprowadzania nowych procedur i wzmocnień infrastruktury.
Podsumowanie - jak wygląda proces reagowania na incydent w SOC?
Reagowanie na incydenty w SOC to nie gaszenie pożarów, lecz systematyczna praca i nauka. Od detekcji po raportowanie – każdy etap decyduje o tym, czy firma wyjdzie z kryzysu silniejsza.
W świecie, w którym koszt cyberataków rośnie z roku na rok, inwestycja w dojrzały SOC jest jak zakup tarczy chroniącej przed stratami finansowymi i reputacyjnymi. AI i automatyzacja nie są modnym dodatkiem, ale niezbędnym narzędziem, bez którego trudno będzie nadążyć za tempem ewolucji zagrożeń.
_
Bibliografia:
- https://polandinsight.com/even-1700-attacks-per-week-here-is-the-ranking-of-main-threats-in-the-polish-network-45658/ [dostęp: 24.11.2025r.]
- https://www.verizon.com/business/resources/reports/2024-dbir-executive-summary.pdf [dostęp: 24.11.2025r.]
- https://usa.kaspersky.com/about/press-releases/kaspersky-soc-team-reduces-response-time-to-high-severity-incidents-by-17? [dostęp: 24.11.2025r.]
- https://www.dtexsystems.com/blog/2025-cost-insider-risks-takeaways [dostęp: 24.11.2025r.]
- https://market.biz/endpoint-security-statistics/? [dostęp: 24.11.2025r.]
