Szansa w zasięgu ręki – jak dostępność cyfrowa otwiera nowe możliwości

Co szósta osoba na świecie żyje z niepełnosprawnością, co daje 1,3 miliarda potencjalnych użytkowników. Uwzględnienie ich potrzeb to nie tylko etyczny obowiązek, ale także ogromna szansa na rozwój, lojalność klientów i przewagę konkurencyjną. 

Dostępność w świecie cyfrowym polega na tworzeniu produktów i usług online w taki sposób, aby osoby z niepełnosprawnościami mogły z nich korzystać równie skutecznie, jak wszyscy inni. Dotyczy to ludzi z różnorodnymi ograniczeniami – wzrokowymi, słuchowymi, ruchowymi, poznawczymi, neurologicznymi czy trudnościami w mówieniu. Dla osób z niepełnosprawnościami dostępność jest warunkiem koniecznym do funkcjonowania w cyfrowym świecie, podczas gdy dla reszty użytkowników stanowi wygodne i praktyczne usprawnienie. 

Co ciekawe, wiele osób korzysta z funkcji dostępności na co dzień, nie zdając sobie z tego sprawy. Przykład stanowi tryb ciemny urządzeń czy automatyczne napisy, które pomagają osobom niesłyszącym lub niedosłyszącym zrozumieć treść wideo, ale są równie użyteczne w hałaśliwym otoczeniu, np. w autobusie, lub po prostu wtedy, gdy nie chcemy włączać dźwięku. Innym przykładem jest funkcja podpowiedzi tekstowych, która wspiera osoby z dysleksją lub trudnościami ruchowymi, a także przyspiesza pisanie na małych klawiaturach smartfonów. Z kolei asystenci głosowi, tacy jak Siri czy Alexa, umożliwiają obsługę urządzeń za pomocą mowy, co jest nieocenionym wsparciem dla osób niemogących korzystać z klawiatury czy myszki, ale także wygodnym rozwiązaniem dla każdego, kto chce szybko wyszukać informacje lub sterować urządzeniem zdalnie. 

Lista takich przykładów jest długa, a co najważniejsze – wprowadzenie dostępności nie jest ani skomplikowane, ani kosztowne. Stosując podstawowe wytyczne, można nie tylko zwiększyć użyteczność produktów, ale także sprawić, że staną się one bardziej uniwersalne i przyjazne dla szerokiego grona odbiorców. To prosta inwestycja w tworzenie technologii dla wszystkich. 

 

Dostępność cyfrowa otwiera firmom dostęp do ogromnej grupy klientów, poprawia użyteczność, wspiera SEO, redukuje ryzyko prawne oraz wzmacnia wizerunek firmy jako odpowiedzialnej i innowacyjnej. Wdrażanie takich rozwiązań zapewnia przewagę konkurencyjną, minimalizując jednocześnie koszty późniejszych zmian w produktach. To strategiczna inwestycja, która się opłaca. Dzięki wymiernym korzyściom biznesowym dostępność cyfrowa zyskuje na znaczeniu w wielu branżach. W niektórych krajach jest ona już wymagana przez prawo, a grzywny za nieprzestrzeganie przepisów bywają wysokie. W USA głośnym przypadkiem była kara 6 milionów dolarów dla firmy Target za brak dostępności strony internetowej dla osób niewidomych. W Europie sytuacja zmierza w podobnym kierunku. W czerwcu bieżącego roku w życie wchodzi „Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze”, będąca odpowiedzią na europejski Accessibility Act. Nakłada obowiązek spełniania wymogów dostępności na produkty cyfrowe z sektora bankowości, e-commerce, transportu czy telekomunikacji. Nawet firmy, które nie są bezpośrednio objęte regulacjami, mogą traktować te wytyczne jako wskazówkę i motywator do zmian.

Dlaczego? 

Dostępność to nie tylko obowiązek, ale przede wszystkim szansa – na lojalnych klientów, oszczędności oraz lepszą jakość produktów. Traktowana jako integralny element procesu tworzenia rozwiązań cyfrowych, nie tylko zwiększa użyteczność, ale także pozwala firmom zdobyć przewagę konkurencyjną. Choć ustawa nie obejmuje wszystkich podmiotów gospodarczych, to wyznacza konkretny kierunek zmian, promując troskę o grupy społeczne zagrożone wykluczeniem z życia publicznego i codziennego funkcjonowania. Dostawcy oprogramowania otrzymują z kolei jednoznaczny sygnał na to, że nawyk zwracania uwagi na wytyczne dostępności może w przyszłości zwrócić się z nawiązką. 

 

 

Osoby z niepełnosprawnościami często okazują się wyjątkowo lojalnymi klientami. Gdy znajdą rozwiązanie uwzględniające ich potrzeby, chętnie z niego korzystają i rzadko eksperymentują z nowymi opcjami. Badanie przeprowadzone przez Forrester wykazało, że dostępne strony internetowe mają 1,5 razy większe prawdopodobieństwo zwiększenia retencji użytkowników w porównaniu do stron niedostępnych. Dostępność cyfrowa poprawia retencję użytkowników, ponieważ sprawia, że strony są bardziej intuicyjne i przyjazne dla szerszego grona odbiorców, w tym osób z różnymi ograniczeniami. Dzięki temu użytkownicy spędzają tam więcej czasu, rzadziej ją opuszczają i chętniej wracają. Dodatkowo, dostępność wspiera SEO poprzez lepsze opisy obrazów, poprawną strukturę nagłówków, szybszy czas ładowania i responsywność. Te elementy zwiększają widoczność w wyszukiwarkach, przyciągając więcej użytkowników i budując pozytywną reputację marki. Dostępność to zatem nie tylko etyczne podejście, ale też strategiczna inwestycja w zwiększenie użyteczności i zasięgu strony. Statystyki są wymowne: na świecie żyje 1,3 miliarda osób z niepełnosprawnościami, co stanowi 16% globalnej populacji. 1 na 6 osób!  Dodatkowo, szacuje się, że około 20% użytkowników produktów cyfrowych w ciągu życia doświadczy jakiejś formy niepełnosprawności. A jeśli uwzględnimy tymczasowe ograniczenia, takie jak kontuzje, liczba ta znacząco wzrasta. 

Rynek produktów i usług skierowanych do osób z niepełnosprawnościami dynamicznie się rozwija, napędzany rosnącą świadomością społeczną. Istotnym czynnikiem pozostaje również zmieniająca się struktura demograficzna – według prognoz, do 2050 roku populacja Polski będzie się systematycznie starzeć. Jak wskazują dane Głównego Urzędu Statystycznego, proces ten trwa nieprzerwanie od 2005 roku, a trzy lata temu odsetek seniorów w społeczeństwie osiągnął poziom 25,7%, co oznacza 9,73 miliona osób.

Wraz z przewidywanym spadkiem ogólnej liczby ludności do około 34 milionów w 2050 roku, liczba osób w wieku senioralnym będzie stale rosła. Przybywa także osób z różnorodnymi ograniczeniami, jednak wiele firm wciąż nie dostrzega tego potencjału. Tymczasem globalna wartość rynku dostępnych produktów już teraz wynosi 10,3 miliarda dolarów i nadal się zwiększa. 

W Stanach Zjednoczonych siła nabywcza osób z niepełnosprawnościami przekracza bilion dolarów rocznie, a po uwzględnieniu ich bliskich i otoczenia suma ta rośnie do aż 7 bilionów dolarów. W Wielkiej Brytanii rynek ten generuje 274 miliardy funtów. Firmy, które nie uwzględniają potrzeb osób z niepełnosprawnościami, tracą nawet 2 miliardy funtów miesięcznie z powodu niedostępności swoich produktów i usług. Sumaryczna siła nabywcza wszystkich osób z niepełnosprawnościami w Polsce wynosi około 182,4 miliarda złotych rocznie. To ogromny, wciąż niewykorzystany potencjał.

 

 

Dostępność cyfrowa to nie tylko kontrast tekstu i tła. To pełne spektrum działań, takich jak intuicyjna nawigacja, teksty alternatywne dla obrazów, napisy do filmów czy zgodność z urządzeniami wspomagającymi. Jej głównym celem jest zapewnienie wszystkim użytkownikom, niezależnie od ograniczeń, równego dostępu do technologii i jednoczesna poprawa ogólnej użyteczności produktów. 

Jednak sukces w tej dziedzinie nie zależy wyłącznie od specjalistów ds. dostępności. Kluczowe jest holistyczne podejście – angażowanie całego zespołu deweloperskiego od samego początku projektu. Często zauważamy, jak wdrażanie dostępności dopiero na końcowych etapach projektów generuje niepotrzebne koszty i opóźnienia, które można zminimalizować, integrując niektóre elementy już w fazie projektowania. Analiza ról pokazuje, że odpowiedzialność za dostępność w 75% spoczywa na projektantach i twórcach treści, w 22% na deweloperach, a tylko w 3% na osobach zarządzających procesem. Testerzy, dzięki swojej pracy, stają się fundamentem sukcesu całej grupy. 

Powierzenie zadań związanych z dostępnością ekspertom w ich dziedzinie pozwala każdemu skoncentrować się na swojej specjalizacji, co przekłada się na wyższą jakość końcowego produktu. Dostępność to nie dodatek, ale integralna część dobrze wykonanej pracy, która powinna być wpisana w standardy każdego procesu. Wprowadzenie jej jako stałego elementu kryteriów ukończenia projektów sprawia, że tworzone rozwiązania są bardziej uniwersalne i łatwiejsze w obsłudze. Tak – dostępność jest siostrą użyteczności, a razem tworzą produkty, które naprawdę odpowiadają na potrzeby użytkowników. To wyraz profesjonalizmu oraz fundament podnoszący jakość produktów i zwiększający ich wartość rynkową.